ESMA KENDIR
Na een paar jaar noodgedwongen online afspreken, vergeet je soms dat je ook weer in het echte leven met elkaar kan afspreken. Zo vergaten we dat we voor dit interview af hadden gesproken in het stadhuis van Utrecht, waar Esma werkt. Gelukkig vond de fractievoorzitter van Student & Starter het okay om te schakelen en zagen we elkaar via onze beeldschermen. We hadden meteen een mooi en diepgaand gesprek over o.a. haar dromen. En over wat het voor haar betekent om een hijab te dragen.
Hoe oud was je toen je een hijab ging dragen?
Dat was geloof ik op mijn twaalfde. Daarvoor droeg ik een hoofddoek wanneer ik naar de Koranschool ging, maar nog niet vast. Toen ging hij gewoon weer af als ik daar weg ging. Op mijn tiende had ik de beslissing om hem echt te gaan dragen wel al gemaakt. Maar mede door gesprekken met mijn zus stelde ik het toch nog even uit, tot ik de keuze bewuster kon maken. Uiteindelijk begon ik mijn hijab te dragen toen ik naar de middelbare school ging. Dat was een nieuwe start met nieuwe mensen, die mij dan dus zo zouden leren kennen. Hierdoor zouden er niet zo veel meningen over zijn. Daar heb ik toen wel echt bewust over nagedacht.
En weet je nog welke kleur jouw eerste hijab had?
Het blijft even stil terwijl Esma diep graaft in haar geheugen voordat ze antwoordt.
Geen idee. Ik herinner me wel een foto waar ik naar de Koranschool ging in de zomer, met een paarse hijab van mijn moeder om. Vastgemaakt met een speldje en een knoopje. Vroeger had je ook van die makkelijkere hoofddoeken. Eentje die met twee gebaren goed zat, met een kapje eronder. Ik weet dat ik die ook had, maar welke kleur ze hadden… Dat weet ik niet meer.
Wat wilde je vroeger worden?
Toen ik in groep zeven zat kwam de staatssecretaris langs en ik had, zoals de meeste kinderen, geen idee wat dat was. Mijn leraar legde het uit en toen dacht ik echt, dit wil ik later worden! Iedereen wist ook dat ik daar heel serieus over was. Want ik zei vroeger bijvoorbeeld ook dat ik astronaut wilde worden, maar daar ging ik dan niet meteen iets mee doen. Het was gewoon wel cool om te zeggen. Maar hierbij ging ik direct opzoeken wie er in het kabinet zaten en wat dat allemaal betekende. Ik wist echt dat ik later de politiek in wilde.
Wat dus heel grappig is, ik ben er in mijn eigen verkiezingsjaar pas achter gekomen wie de staatssecretaris was, die destijds bij mij op school is langsgekomen. Ik werd daar namelijk zo vaak naar gevraagd tijdens interviews, dat ik na de verkiezingen toch maar eens ben gaan zoeken. En zo kwam ik erachter dat het Sharon Dijksma moet zijn geweest, onze huidige burgemeester. Dat vonden wij allebei een heel grappige ontdekking.
Weet je nog wat je precies aansprak aan de baan van staatssecretaris?
Ik denk dat een positie waar je invloed kunt hebben mij heel erg aansprak. Ik was iemand die groot droomde, dus de eerste minister-president worden met een hoofddoek leek mij wel heel cool. En ook heel waardevol. Ik had altijd een sterk rechtvaardigheidsgevoel, dat erg bij de functieomschrijving van Staatssecretaris past. Dat je een stukje rechtvaardigheid kunt uitdragen, sprak mij heel erg aan. Dat kan natuurlijk ook achter de schermen, maar juist vóór de schermen kun je bijdragen aan een betere representatie. Dat betekent zoveel. Ook omdat ik als kind gewoon geen rolmodellen had op de posities waar ik van droomde. Ik zag daar niemand zitten die op mij leek. Daar heb ik ook als kind wel gezien dat er iets miste.
Er zijn zat mensen die hebben gezegd dat ik het niet kon doen, maar ik heb altijd geloofd dat ik dat wel kon. En dat ik het nu ook echt doe is heel bijzonder. Het voelt als iets dat ik kan teruggeven aan anderen en aan het kind Esma. En dat geeft ontzettend veel voldoening.
Je benoemt het gebrek aan rolmodellen in de richting die jij op wilde, had je op andere vlakken wel rolmodellen?
Esma lacht voorzichtig; Heb je tekenfilmserie Avatar gezien? Katara... Zij was zo'n sterke vrouw die haar emotionele en moederlijke kant liet zien, en tegelijkertijd echt een powervrouw was. Dat vind ik heel waardevol, ook omdat ik het nog steeds vaak zie, dat vrouwen die op bepaalde posities willen komen het idee hebben dat ze aan een soort mannelijke norm moeten voldoen. Dat roept bij mij veel weerstand op omdat ik geloof dat als ik iets wil bereiken, ik mezelf moet laten zien. Ik hoef mij niet aan te passen aan de mannelijke norm. This is me! Het is het hele pakket of niets. Ik ga mij niet aanpassen aan de witte norm of de mannelijke norm. Dat vind ik ook zo mooi aan bijvoorbeeld de premier van Nieuw-Zeeland, Jacinda Ardern. Zij laat zien dat de vrouwelijke en wat meer verzorgende, emotionele kant niet maakt dat zij een minder sterke leider is. Integendeel!
Zijn er met de tijd voor jou meer rolmodellen bij gekomen?
Iemand die überhaupt heeft gemaakt dat ik overwoog bij het bestuur van de LSVb (Landelijke Studentenvakbond) te gaan was Oumaima El Ghoulbzouri. Ik leerde haar kennen via LinkedIn en heb toen een keer met haar naar een evenement gecarpoold. Op LinkedIn zag ik dat ze in het bestuur zat van de Landelijke Studentenvakbond en onbewust maakte dat, dat ik dat ook als optie ging beschouwen. Doordat ik mijzelf op dat moment in haar herkende, begon er iets in mij te bewegen. Dat is uiteindelijk de aanleiding geweest dat ik bij de LSVb ben gekomen en indirect ook dat bij de Student en Starter (jonge Utrechtse partij uit de Utrechtse Gemeenteraad). Dus zij is voor mij wel echt een rolmodel geweest.
Ik merk steeds meer dat de simpele realisatie van ‘oh, dat bestaat ook’ al zoveel kan aanzetten en veranderen. Dat zoiets ogenschijnlijk kleins, zo veel kan betekenen en veranderen. En dat begint eigenlijk al heel vroeg. Dat vind ik echt een mooie realisatie.
Wat zijn op dit moment nog dromen of dingen waar je naartoe werkt?
Ik hou er eigenlijk niet zo van om voor mijzelf uit te stippelen waar ik naartoe wil. Naar mijn idee beperk je jezelf daar te veel mee. In mijn ogen is het gevaar met dat soort dingen dat je je oprechtheid kwijt raakt omdat je te veel vastlegt. Als ik bijvoorbeeld zou vastleggen dat ik minister of minister-president wil worden, dan ben ik bang dat ik op enig punt naar die titel toe ga werken, in plaats van dat ik het doe om een doel te dienen. Dus ik denk dat mijn droom meer is om een doel te dienen. Dat doel is voor mij wel heel duidelijk, meer representatie en rechtvaardigheid in Nederland. Of dat nou in de vorm is van de politiek of een vrouwenrechtenorganisatie, dat is mij om het even. Het is heel belangrijk om dat in de gaten te houden. Om telkens te checken of je het nog steeds doet om dat doel te dienen, op welke schaal dan ook. Dat getuigt van zoveel oprechtheid en dat vind ik heel mooi.